Cerrahi Makas Nedir?
"Cerrahi makas nedir?” sorusu araştırıldığında ameliyat sırasında dokuların sağlıklı bir şekilde kesilmesine olanak sunan, tamamen paslanmaz ve korozyona karşı dayanıklı tıbbi araç ve gereçtir cevaplarına ulaşılmaktadır. Cerrahi makas sağlık sektöründe, ameliyathanelerde steril makas ismiyle de anılmaktadır. Cerrahi makasların üretiminde her türlü sterilizasyon şartlarının uygun olması gerekmektedir. Yapımında genellikle paslanmaz çelik kullanılmaktadır. Çelik dışında titanyum cerrahi makas olduğu da bilinmektedir. Birçok cerrahın vazgeçilmez aletleri arasında bulunan cerrahi makasların tipik olarak pansumanları, dikişleri ve biyolojik dokuyu kesmek için özel olarak imalatının yapıldığı da belirtilmektedir.
Cerrahi Makas Özellikleri Nelerdir?
Cerrahi makasların özellikleri söz konusu olduğu zaman ilk sırayı tamamen paslanmazlık niteliği gösteren yapısı almaktadır. Oksitlenmeye, korozyona karşı bu yapısı sayesinde yüksek hijyen gerektiren bütün ameliyat işlemlerinde kullanılmaktadır. Tamamen steril ortamlarda imalatının yapılmış olması da cerrahi makas özellikleri arasın yerini almaktadır. Bir ucu sivri ve bir ucu küt olan cerrahi makaslar, cerrahi müdahale sırasında başka bir araca gerek duyulmamasına olanak sunmaktadır. Ayrıca cerrahi operasyonlara uygun ergonomik tasarıma sahip olması da önemli bir diğer özellik olarak sağlık sektöründe kendini göstermektedir.
Cerrahi Makas Çeşitleri Nelerdir?
Cerrahi operasyonlar esnasında cerrahi makas çeşitleri hayati önem taşımaktadır. Bu kapsamda ameliyathanelerde cerrahi makas seti halinde bulunan cerrahi makas isimleri açıklamaları ile aşağıda yer almaktadır.
Metzenbaum Makas: Bu makas için hassas dokularda yararlanıldığı bildirilmektedir. Herhangi bir sütur, dren ve hassas olmayan dokuların kesiminde kullanılmadığı da eklenmektedir. Metzenbaum makasın hassas dokularda işlem kolaylığı yaratmasının nedeni ise ucunun hafif eğri olmasıdır denilmektedir. Eğri cerrahi makas ve cerrahi makas grazil isimleriyle de anılan metzenbaum makas en sık kullanılan makaslar grubunda da yerini almaktadır.
Tenatomi Makas: Hassas cerrahi işlemleri gerçekleştirmek için tercih edilen makaslar olarak bilinmektedir. İhtiyaca bağlı olarak cerrahi düz makas veya kavisli, künt ya da keskin olmaktadır. Tenatomi makasının en sık yer aldığı operasyonlar ise oftalmik cerrahi, nöroşirürjide ve maksillofasiyal olarak geçmektedir.
Mayo Makas: Mayo makasını ilk bakışta diğer cerrahi makaslardan ayıran özelliği için yarı künt uçlara sahip olmasıdır. Fasya kesiminde sıklıkla kullanılan bu makas türü, metzenbaum makasına göre daha kalın dokuları kesmek için işlem görmektedir. Düz ve kavisli mayo makası olarak ikiye ayrılan bu cerrahi makas türü ayrıca uzun cerrahi makas unvanını da taşımaktadır.
Bandaj Makas: Bir diğer ismiyle alçı makası diye de anılan bu makas türünün de en önemli özelliği pürüzsüz ve dairesel disk görünümü göstermesi olmaktadır. Bu niteliği ile bandaj makasları için dokunun travmatize olması önlenir bilgisi verilmektedir.
İris Makas: Bu cerrahi makas için oftalmik cerrahisi için ayrıcalıklı tasarlanan makas tanımı yapılmaktadır. Çok hafif ve narin olan iris makasının şekil bakımından düz ve kavisli olduğu vurgulanmaktadır.
Mikro Makas: Mikro makaslar ise hassas ameliyatlar ve diseksiyon kullanımlarında ön plana çıkmaktadır. Bu tür makasların çoğu ince uçları ve yay şekilleri ile kendini belli etmektedir.
Siebold Makas: Cerrahi müdahale esnasında daha derin yerlerde, sağlıklı işlem yapmak adına seçilmektedir. Örneğin siebold makas daha çok rahim girişimlerinde ve epizyotomi açılmasında çalışmaktadır.
Mikro Vasküler Makas: Sık olarak ince kan damarlarını kesip ayırmak adına kardiyovasküler cerrahi operasyonlarında ön plana çıkmaktadır.
Göbek Kordon Makas: Doğum sonrası bebeğin plasentayla olan bağlantısını yani kordonunu kesme için tercih edilmektedir. Göbek kordon makasının bıçakları yuvarlak, kör uçlu ve birbirine geçme özelliği göstermektedir.
Kemik Makas: Kemikleri kesmek ve çıkartmak için kullanılan cerrahi araç olarak iş görmektedir.
Favaloro Makas: Kardiyovasküler cerrahide sıklıkla seçilen bu makas cinsi, yoğun ve hassas dokuları kesme işlemi yapmaktadır.
Cerrahi Makas Ne İşe Yarar?
"Cerrahi makas ne işe yarar?” konusunun en aydınlatıcı cevabın sağlık alanında cerrahi makasların ameliyat esnasında doku ve süturu kesmek, ameliyat sonu pansumanı yapmak olduğu kabul edilmektedir. Bu yüzden üzerinde herhangi bir bakteri ve mikrobun bulunmaması gerektiği belirtilmektedir. Cerrahi makaslar işlerini başarılı yapmaları için farklı tasarımlar kullanılarak dizayn edilmektedir. Bu makaslar değişken uzunluklarda, kısa veya uzun saplı ve kesme direksiyonları ile işlerini başarı ile yerine getirmektedir. Ucu hafif eğri cerrahi makaslar cerrahi uygulamalarda işlem kolaylığı yaratmaktadır. Organların hassas ve yumuşak dokularını zedelemeden, deforme etmeden kesmek için ince yapıları ile de bilinmektedir.
Günümüzde bütün cerrahi operasyonlarda olduğu gibi ortopedik cerrahi, deri altı ve kaslar arası doku diseksiyonu için de cerrahi makas çeşitleri sıklıkla ameliyathanelerde yerini almaktadır. Paslanmaz çelik ve kesme kenarına sahip olan cerrahi makaslar düz oldukları gibi cerrahi operasyonun şartlarına göre bir ucu konik kenarlı, diğeri mikro tırtıklı olarak süper kesim yeteneği sağlamaktadır. Çünkü cerrahi makasların konik kenarlı bıçak tarafı kesme işlemini yerine getirirken, tırtıkların olduğu mikro taraf da dokuyu yerinde sabitlemeyi amaçlamaktadır. Cerrahi makasların işlerin bıçağının kesici kenarlarının daha uzun süre keskin kalmasını sağlayan malzemeler kullanılması ve imalatlarının bu koşulda yapılması da bilinmektedir.
Cerrahi Makas Nerede Kullanılır?
Yapılan araştırmalarda "cerrahi makas nerede kullanılır?” sorusunun cevabı için ise her türlü, bütün cerrahi operasyonlarda kullanıldı bilgisine ulaşılmaktadır. Ağız ve diş sağlığı ile çene cerrahi ameliyatlarından, doğumlara, kas ve doku operasyonlarından, açık kalp ve dolaşım cerrahi işlemlerine kadar ameliyathane içi müdahalelerin hepsinde cerrahi makaslar büyük rol oynamaktadır. Bütün bunlara ek olarak "hangi parmaklar ile cerrahi makas tutulur?” hakkında da parmak geçirilecek yerlerinin birine başparmak, diğerine ise yüzük parmağının geçirilmesi ile kullanıldığı ve de işaret parmağı ile de üst taraftan desteklenecek biçimde tutulduğu da eklenmektedir.
Cerrahi Makas Neden Kullanılır?
Cerrahi makasların kullanılma amacı açık ameliyatlarda dokuların, kemiklerin, damarların, organların kesilmesi ve ameliyat işleminin gerçekleşmesi şeklinde sıralanmaktadır. Bütün bunlar yanında pansumanları ve dikişleri de en sağlıklı şekilde kesmek için de cerrahi makasların kullanıldığı bilinmektedir.
Cerrahi Makas Teknik Şartnamesi Nedir?
Cerrahi makas teknik şartnamesi cerrahi makasların tedarikçilerden alımlarında ameliyatlarda cerrahi operasyonlar sırasında kullanılan cerrahi makasların üretimlerinden, kullanım esnasında sağladığı şartlara ve kullanım sürelerine kadar uzanan maddelerin sıralandığı, bir cerrahi makasın taşıması gereken niteliklerin bulunduğu dökümlere cerrahi makas teknik şartnamesi denilmektedir. Cerrahi makas şartnamesi cerrahi makasların imalatında kullanılan malzeme kalitesinden, hijyen koşulların sağlanmasından, istenilen cerrahi makas çeşidi, tasarımı ve özelliklerine kadar birçok maddeyi içermektedir.
Örneğin cerrahi makas teknik şartnamesinde, cerrahi makasların paslanmaz çelikten imalatının yapılması gerektiğini belirtmektedir. Ayrıca bir cerrahi makas teknik şartnamesinde yer alan maddelerden bazıları aşağıda örnek olarak verilmektedir.
- Cerrahi makasların fonksiyonları gereği bulunması istenilenleri dışında keskin kenarının bulunmaması,
- Kesici ve tutucu çeneleri sabit ve düzgün hareket etmesi gerektiği,
- Cerrahi makaslar tutukluk yapmadan rahatça açılıp kapanma özelliği göstermesinin şart olduğu ve de tam kapatıldıklarında elemanlarının uç kısımlarının bir noktada birleşmesi önemli olduğu vurgulanmaktadır.