Dezenfektan Nedir?

Kökeni Fransızca olan dezenfektan hakkında "dezenfektan nedir?” sorusu ile sıklıkla karşılaşılmaktadır. Dezenfektan, mikropları kırma özelliği gösteren maddedir. Bununla birlikte kullanıcılar dezenfektenin anlamını öğrenmek için "dezenfekte ne demek?” sorusunun cevabını merak etmektedir. Dezenfekte, mikroplardan arıtılmış demektir.  "Dezenfeksiyon ne demek?” ve "dezenfeksiyon nedir?” hakkında da dezenfeksiyon tanımı olarak zararlı mikroorganizmaları nesnelerin yüzeylerinden uzaklaştırmak amacıyla yapılan dekontaminasyon işlemidir bilgisi verilmektedir. Ortamları dezenfekte etmek ve de dezenfekte etme hedefiyle kullanılan dezenfektanlar, patojen mikroorganizmaların öldürülmesi ya da üremelerinin durdurulmasına destek vermektedir. Böylece dezenfekte olan yüzeyler, sağlıklı ve hijyenik yaşama zemin yaratmaktadır. 

Dezenfektan Özellikleri Nelerdir?

Dezenfeksiyon amacıyla kullanılan dezenfektan medikal maddelerinin dezenfektan özellikleri aşağıda yer almaktadır.  

• Yüksek sulandırmalarda farklı mikroplara etkilidir ve nüfuz kabiliyeti göstermektedir.
• Suda kolay ve homojen erimektedir.
• Dayanıklıdır ve etkisi uzun zaman devam etmektedir.
• Etkisini kısa sürede göstermektedir.
• Dezenfektanlar kuvvetli maddeler olduğu için uygun kullanıldığı sürece insanlara ve hayvanlara olumsuz bir etkisi bulunmamaktadır.
• Kullanıcıya zarar vermeyen, kokusuz ve ekonomik olduğu belirtilmektedir.
• Uygulandığı yüzeylerde kalıcı etkisi kendini göstermekte ve temizleyici özelliği ile öne çıkmaktadır.
• Dezenfektanlar geniş bir mikroptan arındırıcı özelliğine sahip olmaktadır. 

Dezenfektan Çeşitleri Nelerdir?

Dezenfektan çeşitleri, dezenfeksiyonda kullanılan etkilerine göre sıralanmaktadır. 

• Yüksek Düzey Dezenfeksiyon: Yüksek ısıda deforme olan malzemeler kimyasal solüsyonlarla dezenfekte edildiği bilinmektedir. Buna göre en çok tercih edilen dezenfektanlar gluteraldehit, formaldehit, hidrojen peroksittir olmaktadır. 
• Orta Düzey Dezenfeksiyon: Virüs ve bakteri sporlarını ortadan kaldırmadığı söylenmektedir. Alkoller, iyodoforlar, fenoller bu grupta yer almaktadır.
• Düşük Düzey Dezenfeksiyon: Bu işlemde vejetatif bakteriler, bazı mantar ve virüsleri etkilendiği vurgulanmaktadır. Fenoller, amonyum bileşikleri ve iyodoforlar bu grupta gösterilmektedir.

Dezenfektan örnekleri içinde sık kullanılanların ise alkoller, iyot ve iyodoforlar, klor solüsyonları, formaldehit ve gluteraldehit olduğu söylenmektedir. 

Dezenfektan Ne İşe Yarar?

Dezenfektanlar yüzeylerdeki olumsuz mikroorganizmaları yok ederken, yüzeyleri mikroplardan arındırmaktadır. Ayrıca dezenfektanların ne işe yaradıkları araştırılırken "yüzey dezenfektanı nedir?” ve "dezenfekte suyu ne işe yarar?” soruları ile karşılaşılmaktadır. Ardından dezenfeksiyon işlemi için imalatı yapılmış ve kimyasal bileşenleri sayesinde mikroorganizmaları yok etmeye yarayan ürünlerdir cevabına ulaşılmaktadır.  

Dezenfektan İçeriği Nedir?

Dezenfektan içeriği ve kimyasal yapısına göre organik ve inorganik olmak üzere 2 kısımda bulunmaktadır. Organiklerin içeriğinde karbon ve hidrojen yer alırken, inorganiklerin de fazla iyonize olan asitler ya da alkaliler olduğu gözlenmektedir. Dezenfeksiyon işlemindeki dezenfektan yoğunluğu için uzmanlar optimal yoğunluğa işaret etmektedir. Dezenfektan içindeki yoğunluğun %2-5 olduğu da belirtilmektedir. Dezenfektan çözelti elde etmek adına "dezenfektan nasıl yapılır?” hakkında bir bilirkişiye başvurulması önerilmektedir. 

Dezenfektan Nasıl Kullanılır?

Dezenfektan maddeler içeriklerine, kıvamlarına, kullanım alanlarına, etki derecelerine ve mekanizmalarına göre ayrılmaktadır. Bu yüzden dezenfektan türü kullanımı direk etkilemektedir. Jel olan dezenfektanlar ellere, parmak aralarına, bilek ve tırnak içlerine işlemesine olanak verecek şekilde kullanılmaktadır. Yüzeyler için üretilen dezenfektanlar ise bir sprey yardımı ile pamuk ve mendile sıkılarak temizlenmek istenilen alanda işlem uygulanmaktadır. Dezenfektan yüze faydaları ve yüzü dezenfekte etmek için ise bir uzmanın tavsiyesi alınarak ürün seçimi yapılmakta, içeriği incelenmekte ve daha sonra uygulanmaktadır. 

Dezenfektan Faydaları Nelerdir?

Dezenfektan uygulandığı yerlerde gerek insan elleri olsun nesnelerin yüzeyleri olsun mikropların arındırılmasında fayda sağlamakta ve olası virüs bulaşma riskinin önünü kesmektedir. 

Dezenfektan Yan Etkileri Nelerdir?

Dezenfektan çok sık kullanıldığı takdirde yan etkileri arasında alerjik reaksiyonlar, kızarıklar, kaşıntı, cilt hassasiyeti ve yanması, cilt kuruluğu sıralanmaktadır. Ayrıca dezenfektanlar göz ve ağız bölgesinden uzak tutulması gerektiği de vurgulanmaktadır. 

Dezenfektan Kullanım Alanları Nelerdir?

Dezenfektan kullanım alanları sağlık merkezleri, hastaneler, enfeksiyon riski taşıyan tüm alanlar, halkın ortak kullandığı alanlar, alışveriş merkezleri, tüm eğitim kurumları, ev ve çalışma ortamları ile insan teması olan her yer şeklinde yer almaktadır.

Dezenfektan Kullanırken Nelere Dikkat Edilmeli?

• En az toksik etkili madde tercihi,
• Doğru ürün ve son kullanma tarihi,
• Gereken oranda kullanılması,
• Dezenfeksiyonun yapılma sıklığı,
• Dezenfekte işlemi yapanların eğitimli ve koruyucu ekipmanlı olması,
• Dezenfektan kullanımı sonrasında ortamın havalandırılması dikkat edilmesi gerekenler olarak yer almaktadır. 

Dezenfektan İdeal Alkol Oranı Nedir?

Uzmanlar dezenfektan için türüne göre ideal alkol oranının %60-90 aralığında olduğunu belirtmektedir. 

Dezenfektan Yakar mı?

Dezenfektanlar gözle temas ettiği zaman yakma durumu göstermektedir. Alkol oranına göre cilde temasında dikkatli olunması gerekilen dezenfektanlar arasında el dezenfektanların da çok sık kullanılması tavsiye edilmemektedir.

Dezenfektan Zehirler mi?

Dezenfektanlar potansiyal olarak yararlı ve toksik maddeler olarak nitelendirilmektedir. Bu yüzden vücuda alındığı süreçte canlılar için olma ihtimali taşımaktadır.

Antiseptik ile Dezenfektan Farklı mıdır?

Antiseptikler vücuda, dezenfektanlar ise zeminlerin yüzeylerine uygulanmaktadır. Örnek vermek gerekirse cerrahi bir müdahalede doktorlar bir kişinin cerrahi bölgesine antiseptik kullanırken ameliyat masasının mikroplardan arındırılması için dezenfektan kendini göstermektedir. Buna göre "el antiseptiği nedir?” için ise elde bulunan mantarın ve bakterinin öldürülmesi ve çoğalmasını engelleyen kimyasal tıbbi üründür denilmektedir. 

El Dezenfektanı Seçerken Nelere Dikkat Edilmeli?

"El dezenfektanlarından en çok hangisi tercih edilir?” sorusu hakkında el dezenfektanı kullanımı sırasında mikroorganizmaları etkisiz hale getiren, sert sudan etkilenmeyen, kalıntı bırakmayan, aşındırıcı olmayan, cilt, göz ya da solunum yolunu tahriş etmeyen özelliklerinin yer almasına dikkat edilmektedir. Bunlarla beraber cilt üzerinde uygulandığında ve de solunduğunda olumsuz reaksiyon yaratmayan, seyreltikten sonra geçerli raf ömrünü koruyan nitelikler de önem taşımaktadır. 

Etkilerine Göre Dezenfektanlar Nelerdir?

Etkilerine göre dezenfektanlar yüksek düzey, orta düzey ve düşük düzey şeklinde yer almaktadır.

Yüksek Düzey Dezenfektanlar Nelerdir?

Yüksek düzey dezenfektanlar gluteraldehit, formaldehit, hidrojen peroksit, sodyum hipoklorit, perasetik asit olarak bilinmektedir. 

Ev Dezenfektanı Nedir?

Ev dezenfekte işleminde kullanılan ürünlere ev dezenfektanı denilmektedir. Uzmanlar temiz görünen evlerin sağlığı olumsuz etkileyen mikrop, virüs ve bakterileri barındırma ihtimalinin unutulmaması gerektiğini vurgulamaktadır. Bunun için her zaman olmasa da belli periyotlarla %70 izopropil alkol içeren dezenfektan içeren mendil veya başka bir ürün kullanılmasına işaret edilmektedir. 

Alkol Bazlı Dezenfektan Cilde Zararlı mı?

Alkol bazlı dezenfektan çok sık kullanılmadığı takdirde cilde zararlı olmadığı belirtilmektedir. 

Temizleme, Sanitasyon Yapma ve Dezenfekte Etme Arasındaki Fark Nedir?

Temizleme yüzeylerden ya da nesnelerden kiri, tozu, kırıntıyı ve mikrobu ayıklarken, sanitasyon da ise hijyen için gerekli olan koşulların sağlanması ve korunması yani halk sağlığı koşullarını ifade etmektedir. Temizlik işleminde su, sabun ve de deterjan kullanılmaktadır. Bu işlem mikropların mutlak şekilde ölümüne neden olmamaktadır. Sadece bazılarını ortamdan uzaklaştırma kabiliyeti gösterdiğinden insanı hasta edecek mikrop bırakmaz. Sanitasyonda da mikropların sayısı güvenli seviyeye düşünülmektedir.

Dezenfekte etmek konusu için de bir yüzey ya da nesne dezenfektanlar ile mikroplardan arındırılmaktadır. Yüksek hijyen isteyen durumlarda mesela bir ameliyat öncesi ameliyathanelerin ve de ameliyat malzemelerinin dezenfekte etme şartı aranmaktadır. Böylece yüksek enfeksiyon riski taşıyan durumlar ve alanlar dezenfekte edilerek mikroplardan tamamen kurtulmaktadır. Dezenfekte işleminde kullanılacak dezenfektanın neye karşı etkili olduğu da bu durumda büyük önem taşımaktadır.