Kanül Nedir?

Bir tıbbi malzeme olarak "kanül ne demek?” ve "kanül nedir?” sorularının cevabı genellikle sıvının verilmesi ya da çıkarılması ve de numunelerin toplanması için vücuda yerleştirilen tüp olduğu bilgisine ulaşılmaktadır. Kanül, bir trokar iğnesinin iç veya dış yüzeylerini çevreleme kapasitesi göstermektedir. Böylece plastik kanül, etkili iğne uzunluğunu orijinal iğne uzunluğunun en az yarısı kadar uzatmaktadır. Ayrıca kanüller medikal olarak iki ucu açık esnek yapılı tüp şeklinde de tanımlanmaktadır. Esnek bir yapıya sahip olan kanüller, hastaya sıvı naklinin yapılmasında uygun zemini hazırlamaktadır. 

Kanül Ne İşe Yarar?

Medikal ürün olan kanülün kullanılmasında temel hedef hastanın ilaç veya farklı sıvıların vücuda aktarılması adına hasta damarına ulaşmaktır. Birçok hasta tedavisinde, cerrahi operasyonlar sırasında ve sonrasında, ambulanslarda, acil durum işlemlerinde hastaların vücuduna çeşitli karışımların enjekte edilmesi için büyük rol oynamaktadır. Kulak burun ve boğaz bölümünden, yoğun bakım ünitelerine ve acil servislere kadar birden fazla alanda işe yaramaktadır. 

Kanüller enjeksiyon işlemlerinde kullanılacaksa ucunda iğneler mevcut olmaktadır. Böylece kanül yardımıyla hastanın vücudunda belirlenen her bölgeye istenen sıvı ve karışımlar enjekte yapılmaktadır. Kanüller kullanılacağı bölge ve kullanım amacına hizmet etmesi için uygun seçilmektedir. Esnek yapıda olan tüplerin kapasitesi, kanül türüne ve hastanın ihtiyacına göre belirlenmektedir. Kanül kullanımı sonrasında işlem yapılan bölgenin enfeksiyon riskine karşı hijyen kurallarına dikkat edilmesi gerektiği eklenmektedir. 

Kanül Nasıl Takılır?

Kanül uygulamasında kaül, hasta ve hastalık türüne göre farklılık göstermektedir. Örneğin nazal oksijen kanülü takılmasında aşağıdaki adımlar takip edilmektedir.

• Önce hastanın solunum yollarının açık olduğu kontrol edilerek emin olunmaktadır. 
• Daha sonraki işlemler ise hastanın pozisyonu, humidifier ayarı, oksijen miktarı da kontrol edilmektedir.
• Hastanın burnuna nazal oksijen kanülü yerleştirilmektedir.
• Hastanın ve kullanım rahatlığı için sıkıştırma ayarları yapılmaktadır. 

İhtiyaca uygun belirlenen kanül uygulama işlemleri sırasında kan çıkışına, morarmaya, şişmeye, damar iltihaplanmasına ve kızarıklıklara dikkat edilmesi vurgulanmaktadır.

Kanül Çeşitleri Nelerdir?

İki ucu açık, esnek yapılı tüpler olan kanül çeşitleri hastaya bir sıvının naklini yapmak için görev almaktadır. Kanül çeşitleri kullanım amacına göre farklılık göstermektedir. Vücutta uygulanacağı bölgeye ve işleme göre farklı kanüllerin seçildiği bilinmektedir. Buna göre kanül çeşitlerini yani tiplerini belirtmek gerekirse aşağıdaki bilgiler doğru kabul edilmektedir. 

• Nazal Oksijen Kanülü
• Iv Kanül yani İntravenöz Kanülü
• Trakeostomi Kanülü

Trakeostomi Kanülü Nedir?

"Trakeostomi kanülü nedir?” sorusu hakkında ağız ve burundan nefes almakta güçlük çeken hastalarda solunum yollarını açılması sürecinde kullanıldığı cevabı karşılık bulmaktadır. Medikal bir uygulama tekniği olarak gösterilen trakeostomi kanülüne, acil durumlarda veya daha önceden planlanan bir ameliyatta başvurulmaktadır. 

Hastanın nefes borusunun kıkırdak halkalarının arasında delik açılarak işlem yapıldığının altı çizilmektedir. Buradan solunum yolları açık şekle getirilmektedir. Böylece nefes alma konusunda zorluk çeken hastaların artık nefes alması için ağız ve burnunu kullanması gerekmemektedir. Ameliyatla hastaya açılan deliğin kapanmaması için de trakeostomi kanülü yerleştirilmekte ve sabitlenmektedir. Bu işlemlerin mutlaka uzman tarafından yapılması vurgulanmaktadır. Trakeostomi kanülü yerleştirilmesi ardından hastaların kısa bir süre konuşma kabiliyetini kaybettiği fakat yine kanüller desteği ile kabiliyetini geri kazandığı eklenmektedir. 

Nazal Kanül Nedir?

"Nazal kanül nedir?” ile "nazal kanül neden takılır?” hakkında da oksijen almakta zorluk çeken hastaların burun deliklerine takıldığı bilgisi edinilmektedir. Oksijen kanülü olarak da anılan bu medikal ürünün solunum zorluğu olan hastalarda ilave oksijen uygulamasına ihtiyaç duyulduğunda kullanılmaktadır. Nazal kanüllerin iki açık ucu bulduğu ve söz konusu uçların plastik veya kauçuk malzemeden imalatı yapıldığı bildirilmektedir. Hafif bir yapıya sahip olan nazal kanül, hastaya bir ağırlık da yaratmamaktadır. 

Nazal kanül yerleştirilirken ilk aşama olarak hasta burnuna at nalı andıran bir uç yerleştirilmektedir. Kanül sabitlenmesi için hastanın baş etrafına esnek bir bant kullanılmaktadır. Kanülün bir ucu oksijen tüpüne diğer ucu ise hastanın burnunda bulunan uca sabitlenmektedir. Sonrasında hastanın durumu kontrol edilerek verilen oksijen değeri kontrol edilmekte ve olması gereken seviyeye gelmesine itina edilmektedir. 

Nazal oksijen kanülü için hastanın yemek yemesine ve sıvı tüketmesine mani olmadığı aktarılmaktadır. Ayrıca nazal kanül, konuşma ve öksürme gibi yetilerde de probleme sebebiyet vermediği öğrenilmektedir. Nazal kanül yerleştirilen hastaların pratik bir şekilde kanülü kullanması ve günlük yaşamında zorlanmaması ifade edilmektedir. 

İntravenöz Kanül Nedir?

"İntravenöz kanül nedir?” için ise bu kanül tipine ayrıca IV kanül denildiği söylenmektedir. Bu kanüller yetişkinlerde damar yolunun açılması, kan alınması, serum uygulanması ve sıvı alımı için damar yolu elde edilmesi işlemlerinde kullanılmaktadır. IV kanüllerde steril olması şartı aranmaktadır. Bu yüzden bu tip kanüller tekli paketler halinde piyasalarda bulunmakta ve saklanmaktadır. İntravenöz kanüllerin tasarımı açma kapama sistemi şeklinde yapılmaktadır. IV kanül tipleri, hastaların dokusuna ve damarlarına zarar vermeyecek yapıda imal edilmektedir. Hastanelerde, kan alma merkezlerinde, ameliyathanelerde ve muayene yapılan kurumlarda doktorlar ile hemşireler tarafından kullanılmaktadır. 

Kanül Takılırken Ortaya Çıkabilecek Riskler Nelerdir?

Kanül takılırken ortaya çıkma ihtimali olan riskler aşağıda yer almaktadır.

• Morarma: Kanül yerleştirme işlemi esnasında yanlış yapılan bir işlem morarmaya neden olmaktadır. Damar bulunmaması gibi durumlarda da morarma gözlenmektedir. Morarmaların genellikle birkaç gün içinde kendiliğinden ortadan kaybolduğu bilinmektedir. 
• Sızma: Kanül yerleşimi sırasında tüp cildin altına sokulmasına rağmen damara tam denk gelmemektedir. Bu yüzden sızma olmakta ve bu durumda enjekte işlemi için yeni bir damar yolu aranmaktadır.
• Kan akışı: Kanül uygulamasında aşağı yönde kan akışı olması uygulamanın amacına ulaşmasına engel oluşturmaktadır.
• Damar İltihaplanması: Kanülün sabitlendiği damarlarda iltihaplanma riski bulunmaktadır.
• Kızarıklık: Kanülün yer aldığı bölgede kızarıklık oluşma ihtimalinden bahsedilmektedir. 

Kanül Nasıl Temizlenir?

Kirli kanül tek kullanımlık ise atılmaktadır. Fakat tekrar kullanılmaya uygun ise ince fırçayla fırçalanarak içinde ve dışında hijyen sağlanmaktadır. Daha sonra da yarı kritik alet dezenfeksiyonu için tercih edilen dezenfektan solüsyonun bulunduğu bir kaba bırakılarak tam temizlik sağlanmaktadır. Dezenfektan solüsyonundan çıkarılan kanül ilk olarak gazlı bezlerle ardından nemi steril spançlarla kurulanmaktadır. Kanül temizleme görevini yapan sağlık personelinin bu işlem sırasında eldiven kullandığı önemle vurgulanmaktadır.  

Kanül Takılırken Nelere Dikkat Edilmelidir?

Bilirkişiler öncelikle kanül takma işleminin mutlaka bir uzman tarafından yapılmasının altını çizmektedir. Kanül takılırken öncelikle hastanın ihtiyaçlarına uygun seçime dikkat edilmektedir. Hastanın ihtiyaçlarına cevap veren malzemelerden elde edilmiş tipten bir kanül tercih olmaktadır. Bunun yanında kanül takılırken damarın bulunmasının önemi iletilmektedir. Çünkü damar yolunun bulunmaması takdirde kanül uygulamasının amacına hizmet etmeyeceği ifade edilmektedir. 

Damar bulmak amacıyla cilde zarar verilmesinden kaçınılmaktadır. Damar yolu bulunması konusunda zorluk yaşanıyorsa veya damar yolu bulunmuyorsa başka bölgede işlem tekrarlanmaktadır. Ayrıca kanül uygulanacak bölgenin hijyenine dikkat edilmesi de büyük önem taşımaktadır. Bölgenin enfeksiyon kapmaması ve çeşitli riskler ortaya çıkmaması için, kanülün yerleştirileceği ya da uygulanacağı bölge özel malzemelerle titiz bir şekilde temizlenmektedir.