Vajinal Spekulum Nedir?
Spekulum, tıpta sık olarak kullanılan terimlerden biridir. Spekulum nedir sorusu kelime anlamı açıklandığında gözgü, ayna anlamına gelir. Genel anlamda kullanım alanından söz edilmesi gerekirse hastalığın tespit edilmesi için kullanılan bir araçtır. Spekulum aletini doktorlar vücudun içindeki boş bir bölümünü görmek incelemek ve hastalığı teşhis etmek veya tedavi etmek için kullandığı bilinir. Bu aletin şekli ördek faturasına benzer.
Spekulum çok çeşitli amaçlarla kullanılır ve bu amaçlar etrafında çeşitlenir. Bunlar vajinal spekulum, anal spekulum, kulak spekulumları, nazal spekulumdur.
Anal spekulum anoskop olarak da bilinir ve anüsün açıklığını genişleten tüp şekilli bir alettir. Hekimler tarafından anüs ve rektum hastalıklarını teşhis etmek amacıyla kullanılırlar. Kulak spekulumları ise huni şeklindedir ve doktorunuzun kulak zarını ve kulak kanalını incelemesini sağlar. Ayrıca kulak içine bakmak için otoskop adı verilen ışıklı bir aletle bağlıdır.
Nazal spekulum ise iki uçlu bir alettir. Bu alet burun deliklerine yerleştirilir ve hekimin burnun içini incelemesine izin verir.
Vajinal Spekulum Ne İşe Yarar?
Spekulumun birçok vücut bölgesi için kullanıldığı bilinse de yaygın bir kullanım alanı da vajinal muayeneler içindir. Vajinayı incelemek için kullanılan spekulum çeşidinin ismi vajinal spekulumdur. Bu amaçla jinekologlar tarafından vajinanın duvarlarını açmak, vajina ve serviksi incelemek için kullanılırlar.
Vajinal Spekulum Aleti Nasıl Kullanılır?
Vajinal spekulum aleti kullanılırken, vajinanın iki dudağı kibarca aralanır. Kayganlaştırıcı jel sürülmüş spekulum aleti, hasta nefes verdiği sırada kibarca vajina içine doğru hareket ettirilir. Spekulum vajinanın tepesine ulaştığında ise rahim ağzını değerlendirmek için hafifçe aralanır ve spekulum aracılığı ile rahim ağzı değerlendirilir. Eğer yara veya enfeksiyon durumu ile karşılaşılırsa bu bulgular not edilir.
Bir spekulum genel olarak paslanmaz çelik veya plastikten üretilmektedir. Metal cihazlar tekrar kullanılabilir olsa da plastik olanlar tek kullanımlıktır.
Vajinal Spekulum Neden Kullanılır?
Vajinal spekulum nedir ve vajinal spekulum neden kullanılır soruları cevaplanması gereken konulardandır. Vajinal spekulumun vajina dokusunun nazik bir şekilde açılması ve içeride oluşmuş olan herhangi bir yaralanma ya da zedelenme veya mikro bakteriyel faaliyetin saptanabilmesi ve uygun tedavi uygulanması amacıyla yapılmış olan bir alet olduğu bilinmektedir.
Vajinal spekulum aleti ile vajina içerisinde var olan ve bu hastalığın temelini oluşturan faktörlerin incelenmesi mümkündür. Bu alet bir kanal açar. Bu kanal, içeriye bakmak ve içeriyi görmek gibi eylemlerin gerçekleştirilmesini mümkün kılar.
Vajinal spekulumun temelde metal ve plastik olmak üzere iki çeşidi bulunur. Plastik olanlar tek kullanımlık vajinal spekulum olarak geçer ve tekrar kullanılamazlar. Metal vajinal spekulumlar sterilize edildikten sonra tekrar kullanılabilirler.
Çift kabuklu spekulum (Cusco’un spekulum)
İki uçlu veya çift kabuklu bir spekulum çeşididir. Jinekologlar çift kabuklu spekulumu vajina ve serviksi incelemek için kullanırlar ve en yaygın kullanılan alet türüdür. Doktor çift kabuklu spekulumu vajinaya sokar. Çift kabuklu spekulum, vajina ve serviksin iç kısmını açığa çıkaran bıçaklara sahiptir. Doktor bu bıçakları açarak muayene işlemini gerçekleştirir.
Jinekologlar vajina, serviks ve diğer üreme organlarını problemler için kontrol etmek için pelvik muayene sırasında vajinal spekulum aletini kullanırlar. Çünkü bu alet doktorun bu organları görmesini kolaylaştırmak için vajinal kanalı açar.
Muayene sırasında jinekolog, serviksten birkaç hücreyi çıkarmak amacıyla özel bir fırça çeşidi kullanabilir. Bu işleme Pap testi ya da Pap smear denilir. Buradan çıkarılan hücreler, erken serviks kanseri belirtileri olup olmadığını incelemek amacıyla bir laboratuvara gider.
Bu hücre örnekleri ayrıca cinsel yolla bulaşan hastalıkların (CYBH) varlığını araştırmak amacıyşa da vajina ve serviksten de çıkarılabilir. Jinekologlar ayrıca daha birçok prosedür için vajinal spekulum kullanır.
- Vajinal histerektomi adı verilen uterusu vajinadan çıkarma işlemi için.
- Dilatasyon ve küretaj adı verilen rahim ağzını açan (genişleten) ve uterus astarının bir kısmını çıkaran prosedür için.
- Rahim içi tohumlama (IUI) ve in vitro fertilizasyon (IVF) prosedürleri için (doğurganlık sorunları olan kadınların tıbbi müdahale ile gebe kalması gibi işlemler).
- Rahmin içine yerleştirilen geri dönüşümlü bir doğum kontrol şekli olan rahim içi cihaz (RİA) yerleşimi için kullanılırlar.
Vajinal Spekulum Tek Kullanımlık mıdır?
Vajinal spekulumların metal ve plastik olmak üzere iki çeşidi bulunur. Plastik olan spekulum çeşidi önceden steril edilmiş şekilde gelir. Kullanım ardından sterilizasyonu sağlanamadığı için tekrar kullanılmaya müsait değildir. Tıbbi atık çöpüne atılması gerekir. Metal çeşitleri ise sürekli kullanılabilir. Fakat kullanım sonrasında mutlaka steril edilmeli ve yine tekrar kullanımdan önce steril ortamda saklanmalıdır.
Vajinal Spekulum Ölçüleri Nelerdir?
Plastik vajinal spekulumların genel olarak vajinal spekulum small, vajinal spekulum medium, vajinal spekulum large olmak üzere üç farklı ebatı mevcuttur.
Vajinal spekulumların kullanım alanlarına göre birçok çeşidi bulunmaktadır ve farklı vajinal spekulum ölçüleri ya da vajinal spekulum boyutlarına göre çeşitlilik gösterir. Bu çeşitler yaşa, vajina uzunluğuna ve genişliğine bağlıdır ve şu şekilde özetlenebilir;
Pediatrik spekulum: Oldukça kısa bir vajinal spekulum çeşididir. Hekimler bu spekulum çeşidini bebeklerde ve çocuklarda vajinayı incelemek için kullanırlar.
Huffman spekulum: Bu spekulum uzun ve ince yapısıyla bilinir. Ayrıca genel olarak bir spekulumdan daha dardır. Cinsel olarak henüz aktif olmayan genç kadınlarda kullanılır.
Pederson spekulum: Jinekologlar pederson spekulum aletini cinsel hayatı aktif olan genç kadınlarda kullanırlar. Bıçakları normal bir yetişkin spekulumundan daha dar bir yapıdadır. Fakat yine de bıçakları Huffman spekulum’un bıçaklarından daha büyüktür.
Mezar spekulumları: Graves spekulumları olarak da bilinirler. Bu spekulum çeşidinin bıçakları diğer spekulum çeşitleri arasında en geniş olandır. Bundan dolayı hekimler bu spekulum çeşidini yetişkin kadınların vajinasını incelemek için kullanırlar. Uzun vajinaya sahip olanlar için ise daha büyük bir boyutta gelmektedir.
Vajinal Spekulum Teknik Şartnamesi Nedir?
Vajinal spekulum teknik şartnamesi bir vajinal spekulum üretilirken dikkat edilmesi gerekn noktalar ile bir vajinal spekulumda bulunması gereken olmazsa olmaz özelliklerinin detaylı bir şekilde anlatıldığı dökümanın adıdır.
Buna göre bir vajinal spekulum poşetlerde tek tek ambalajlanmış şekilde ve tek kullanımlık olmalıdır. Spekulumların imalatında medikal grade hammaddesi kullanılmalıdır. Vajinal spekulumun tasarımı, kullanıcısının ihtiyacına en yüksek seviyede ve hızlı bir şekilde cevap verebilecek tarzda dizayn edilmiş şekilde olmalıdır.
Spekulumlarda tek elle ve hızlı bir şekilde çalışmasını sağlayacak kilit sistemi kullanılmalıdır. Kilit sisteminin yumuşak malzemeden üretilmiş ve kıvrılabilen özellikte bir dili olmalıdır. Dil, spekulumların kilit sisteminde, spekulumun tetik kısmındaki bir yuvada bulunmalı ve yarı sabit olmalıdır. Kabza kısmında ise operatöre spekulumu istediği açıda sabitleyebileceği bir özellik sunması gerekir.
Kilit dili ise vajinal spekulumun kabza kısmında yukarıdan aşağıya doğru daralan bir yuvada olmalı ve hareket edebilmelidir. Bu özelliği sayesinde operatör kişinin muayenesini kolaylaştırırken muayene esnasında tek elle, hızlı ve güvenli bir şekilde çalışmasını sağlamalıdır. Ayrıca bu kilit sistemi ise vidalı olmalıdır.
Vajinal spekulum yüzeyi üzerinde herhangi bir iz veya çapak bulunmamalı ve vajinal spekulumun hammaddesi yüksek kırılma direncine sahip olmalıdır. Vajinal spekulum küçük (small), orta (medium) ve büyük (large) olmak üzere 3 boyutta üretilmelidir.